O szewcu, który wiersze pisał

Bodźcem do napisania poniższego artykułu była przypadająca przed dwoma laty setna rocznica urodzin mojego pradziadka – Konstantina Matziola. Gdy zaczęłam intensywniej zajmować się historią jego życia, okazało się, że ten na pozór prosty i skromny szewc był nader interesującym człowiekiem z fascynującą osobowością. Był człowiekiem postępowym, twardo stąpającym po ziemi, a jednocześnie wrażliwym poetą i miłośnikiem literatury.
Konstantin Matziol urodził się 18 lutego 1905 r. w Zwozie (gmina Dobrodzień). Rodzice Konstantina, Michael i Maria z domu Brzezina, mieli w Zwozie małe gospodarstwo rolne. Rodzina była liczna, z trzynaściorga dzieci pozostało tylko pięcioro. Michael Matziol był w latach 1882–1914 wójtem w Zwozie. Był wielce oddany swemu urzędowi. Dla swych dzieci nie miał zbyt wiele czasu, wychowywał je surowo. W roku 1914 rodzina Matziolów sprzedała gospodarstwo i przeprowadziła się do Dobrodzienia. Niedługo potem Michael Matziol zmarł.
W Dobrodzieniu Konstantin uczęszczał do Katolickiej Szkoły Podstawowej (Katholische Grundschule). Był bardzo zdolnym i pracowitym uczniem. W 1918 r. ukończył szkołę podstawową, lecz na dalszą naukę brakowało pieniędzy. Maria Matziol od czterech lat sama musiała utrzymać rodzinę, dlatego Konstantin musiał szybko zdobyć jakiś zawód. W lutym 1919 r. trafił więc do zakładu szewca Alberta Adamskiego w Dobrodzieniu. Tam wyuczył się zawodu szewca i pracował jako czeladnik do 31 lipca1924 r. Konstantin opuścił miejsce pracy na własne życzenie i jako dziewiętnastolatek udał się w 1925 r. do Rosswein w Saksonii. W szybko rozwijającym się okręgu przemysłowym mieściło się wiele fabryk obuwia. Tam przez trzy lata uczył się w firmie Otto Pötsch&Co. jako cholewkarz. W tym małym miasteczku między Dreznem a Lipskiem spędził swoje młode lata. Właśnie tam rozpoczęła się jego przygoda z poezją. Z tego okresu pochodzi rękopis „Aus der Jugendzeit. Erinnerungen für die nachdenkenden Stunden” (Z czasów młodości. Godziny wspomnień i rozmyślań), który zawiera kilkadziesiąt wierszy przypominających utwory niemieckich romantyków. Niektóre z nich dedykowane są wielkiej miłości Konstantina – Anette Fröhlich, którą spotkał w Rosswein.
W roku 1929 Konstantin Matziol wrócił do Dobrodzienia z opinią dobrego i uczciwego szewca. W tym samym roku, 8 lipca, poślubił Marię Otrzonsek, której podarował tomik wybranych wierszy napisanych w Rosswein. Po ślubie młodzi przeprowadzili się do Zębowic, gdzie Konstantin otworzył swój zakład szewski. Nie tylko naprawiał, ale także szył buty na miarę, a potrzebne materiały i urządzenia zamawiał w różnych firmach na terenie całej Europy. Cały czas modernizował swój zakład, interesowały go wszelkie nowości technologiczne. O jego nowoczesnym zakładzie pisano nawet w „Rosenberger Heimatkalender”. Przez lata prenumerował fachowe czasopismo przeznaczone dla szewców „Die Schuhreparatur”, wydawane w Berlinie.
Swój wolny czas poświęcał poezji, bardzo dużo czytał oraz zbierał ksiązki. Do dziś zachowała jego bogata biblioteczka.
Zbliżał się wybuch drugiej wojny światowej, rosły nastroje nacjonalistyczne i faszystowskie. Zmieniano nazwy miejscowości i tak Zembowitz (obecnie Zębowice) przemianowano na Föhrendorf. Do zmiany nazwisk zmuszano także ludzi. Rodzina Matziola musiała zmienić nazwisko na Metzner. Konstantin nie zgadzał się z nową ideologią. W sierpniu 1940 r. ktoś doniósł, że Konstantin wypowiada się niepochlebnie o władzy oraz słucha zabronionych radiostacji. Jeden z czeladników potwierdził ten fakt i Konstantin został zabrany na posterunek gestapo w Oleśnie. Co się z nim w tym czasie działo, pozostało tajemnicą. Po tygodniu przywieziono go w trumnie, której rodzina nie mogła otworzyć. Na akcie zgonu widniała data 8 sierpnia 1940 roku. Po śmierci Konstantina jego żona Maria prowadziła zakład aż do końca 1944 roku.
W liryce Konstantina Matziola nie trudno doszukać się wpływów niemieckich romantyków, przede wszystkim Josepha von Eichendorffa. Owa tradycja romantyczna szczególnie widoczna jest wierszach, które autor zawarł w tomiku „Aus der Jugendzeit”. Poezja Matziola charakteryzuje się melodyjną prostotą, w której odzwierciedlone zostało piękno natury. Poeta podejmował typowo romantyczne motywy, takie jak: miłość i tęsknota, pobożność i śmierć, motyw nocy i tajemniczości. Tematem przewodnim utworów Matziola jest natura, piękno krajobrazu i rodzinnych stron. Pełne liryzmu opisy przyrody nie są jedynie powierzchownym odzwierciedleniem natury. Kryją w sobie głębszy sens, często zestawione są z tematem pożegnań i śmierci. Cechą charakterystyczną poezji Konstantina Matziola jest świadomie stosowana prostota formy, która jest wyrazem ogromnej wrażliwości autora na otaczający go świat.
Swoich utworów nigdy nie wydał.
Konstantin Matziol
Zakład szewski Matziola

Tajemnice kroniki szkolnej

Über einen Schuhmacher, der Gedichte schrieb

Last modified 2yr ago

Copy link